Czym jest Islamskie prawo – Szaria?

Szaria (inaczej szariat) to całościowe prawo Islamu, regulujące zasady postępowania we wszystkich sferach życia człowieka. Szaria obejmuje między innymi: sposoby wielbienia Boga, reguły relacji międzyludzkich oraz życia w społeczeństwie, zasady etyczne, wzory moralne, zasady funkcjonowania państwa i inne.

Istnieją dwa główne źródła Szaria, pierwszy to Koran – Święta Księga Islamu, drugi to Sunna – zbiór wszystkich czynów, wypowiedzi i całej tradycji proroka Muhammada, niech będzie z nim pokój i błogosławieństwo. Różnią się one znacznie od zwykłych konstytucji, gdyż nie mogą być zmieniane i zawsze pozostaną w swojej oryginalnej formie.

Wiedza ludzka jest ograniczona. Człowiek samodzielnie nie jest w stanie określić, co jest dla niego dobre, a co jest złe, i nie jest w stanie przewidzieć wszystkich skutków swoich działań. Może jednak oszczędzić sobie ryzyka prób i błędów oraz wiążących się z nimi szkód i podporządkować swoje życie Boskiemu prawu. Z tego powodu każdy muzułmanin musi uznać to prawo i przestrzegać go w swoim życiu, gdyż w przeciwnym razie przestaje być muzułmaninem.

Historia nieraz udowodniła, że człowiek powinien być ograniczony prawem i nie trzeba tu przytaczać gorzkich konsekwencji, które wiążą się z anarchią i bezprawiem. Jest jednak tylko jedno prawo, które faktycznie może rozwiązać wszystkie problemy, z jakimi boryka się ludzkość, a mianowicie Szaria.

• Jedynie to Boskie prawo nie może być zmieniane przez jakiegokolwiek człowieka, tak też nie jest możliwe, by jakakolwiek grupa ludzi czy też jednostka wprowadziła do niego zmiany, uprzywilejowując siebie bądź ograniczając swobody innym.

• Wszystkie inne prawa mogą również pięknie wyglądać na papierze, ale nie być przestrzegane w rzeczywistości. Dzieje się tak, ponieważ gdy zabraknie osoby egzekwującej prawo, ludzie mogą przestać je przestrzegać, jednak gdy Szaria stanowi prawo, zawsze znajdzie się wiele pobożnych osób, które będą je przestrzegać nawet bez przymusu.

• Wszelkie prawa tworzone przez człowieka charakteryzują się również tym, że grupa ludzi będąca u władzy posiada najwyższą pozycję względem prawa, mogą więc nie czuć się zobowiązani do jego przestrzegania.

Prawo Szaria zostało zesłane człowiekowi od Boga, dlatego też przekazuje człowiekowi zasady, które są dla niego korzystne i pożyteczne, a co ważniejsze, pozwalają mu również osiągnąć wieczne zbawienie w życiu przyszłym. Szaria prowadzi człowieka po prostej drodze, zabrania mu wszystkiego, co jest szkodliwe i niszczące dla niego samego lub reszty społeczeństwa, a nakazuje lub przyzwala na wszystko, co przynosi korzyści. Z tego powodu niezmiernie ważne w Islamie jest przestrzeganie i ochrona praw innych ludzi.

Wysłaliśmy już Naszych posłańców z jasnymi dowodami i zesłaliśmy z nimi Księgę i wagę, aby ludzie stali przy sprawiedliwości.[Koran 57:25]

Jakie są prawa człowieka w Islamie?

Podstawowe prawa człowieka

1) Prawo do życia

Życie ludzkie w Islamie jest nietykalne, gdyż zostało dane człowiekowi przez Boga.

Ten, kto zabił człowieka, który nie popełnił zabójstwa i nie szerzył zgorszenia na ziemi, czyni tak, jakby zabił wszystkich ludzi. [Koran 5:32]

Nie zabijajcie nikogo – tego zakazał Bóg – inaczej jak zgodnie z prawem (za pewne przestępstwa, na przykład morderstwo, przewidziana jest kara śmierci). [Koran 6:151]

Prorok Muhammad (SAAŁS) szczególnie podkreślił nienaruszalność życia nie-muzułmanów nie będących w stanie wojny z muzułmanami(muahidin). Relacjonował Ibn Umar(RA): Prorok (SAAŁS) powiedział: „Ten kto zabił muahid, nie poczuje nawet zapachu raju, mimo iż można go poczuć z odległości czterdziestu lat.” [Al-Buchari]

Islam jednak nie tylko daje prawo do życia, ale gwarantuje również jego ochronę.

A ten, kto ocali życie człowieka, czyni tak, jakby ocalił życie wszystkich ludzi. [Koran 5:32]

2) Prawo do wolności myśli, wyznania i poglądów

Nie ma przymusu w religii! Prawość wyróżniła się od nieprawości. I ten, kto odrzuca fałszywe bóstwa, a wierzy w Boga, uchwycił za najpewniejszy uchwyt, nie mający żadnego pęknięcia. Bóg jest słyszący, wszechwiedzący! [Koran 2:256]

I mów: „Prawda pochodzi od waszego Pana. Przeto kto chce, niech wierzy, a kto nie chce, niech nie wierzy!” [Koran 18:29]

Islam daje człowiekowi wolność wyznania, jednak muzułmańskie pojmowanie tej wolności różni się od koncepcji rozpowszechnionej na Zachodzie, gdyż nie obejmuje ona zdrajców i apostatów od Islamu.

Wolność poglądów i wypowiedzi dana jest każdemu obywatelowi państwa muzułmańskiego pod warunkiem, iż nie obrażają one Islamu i muzułmanów.

Nie znieważajcie symbolów kultu Boga ani miesiąca świętego, ani ofiar zwierząt, ani też wieńców, ani zdążających do świętego Domu, którzy poszukują łaski i zadowolenia od swego Pana. [Koran 5:2]

3) Prawo do ochrony godności

O wy, którzy wierzycie! Niech jedni mężczyźni nie szydzą z drugich; być może, tamci są lepsi od nich. Ani też kobiety – z kobiet; być może, tamte są lepsze od nich. I nie zniesławiajcie siebie samych; i nie obrzucajcie się wyzwiskami… Nie obmawiajcie jedni drugich w ich nieobecności! [Koran 49:11-12]

Ochrona godności jest kolejnym prawem nadanym człowiekowi przez Islam. Jednak szczególny nacisk Islam położył na ochronę honoru kobiety, ustanawiając surową karę za fałszywe oskarżenia kierowane przeciw niej.

A tym, którzy oskarżają kobiety godne, a nie mogą przyprowadzić czterech świadków, wymierzcie osiemdziesiąt batów i nie przyjmujcie od nich nigdy świadectwa. To są ludzie szerzący zgorszenie. [Koran 24:4]

4) Prawo do ochrony życia prywatnego

Każdy człowiek ma również prawo do poszanowania jego prywatności.

O wy, którzy wierzycie! Unikajcie wielce podejrzeń. Zaprawdę, niektóre podejrzenia są grzechem! Nie szpiegujcie się wzajemnie! [Koran 49:12]

O wy, którzy wierzycie! Nie wchodźcie do domów, które nie są waszymi domami, zanim nie poprosicie o pozwolenie i zanim nie pozdrowicie ich mieszkańców: „Pokój wam!” To jest dla was lepsze. Być może, wy sobie przypomnicie! [Koran 24:27]

5) Prawo do sprawiedliwości

O wy, którzy wierzycie! Trzymajcie się prosto przed Bogiem, dając świadectwo sprawiedliwości. I niech nienawiść do jakiegokolwiek ludu nie skłania was do grzechu, abyście nie popełnili niesprawiedliwości. Bądźcie sprawiedliwi! To jest najbliższe bogobojności. Bójcie się Boga! Zaprawdę, Bóg jest w pełni świadomy tego, co czynicie! [Koran 5:8]

Każdy człowiek bez względu na jego płeć, wyznanie czy rasę ma prawo do sprawiedliwego sądu.

A jeśli sprawujecie sądy wśród ludzi, to sądźcie według sprawiedliwości: Zaprawdę, jakże wspaniałe jest to, do czego Bóg was nawołuje! Zaprawdę, Bóg jest słyszący, widzący! [Koran 4:58]

Islam wprowadził prawdziwą zasadę równości międzyludzkiej, ukazując jej wspólne pochodzenie i podkreślając znaczenie każdego człowieka.

O ludzie! Oto stworzyliśmy was z mężczyzny i kobiety i uczyniliśmy was ludami i plemionami, abyście się wzajemnie znali. Zaprawdę, najbardziej szlachetny spośród was, w obliczu Boga, to najbardziej bogobojny spośród was! Zaprawdę, Bóg jest wszechwiedzący, dobrze świadomy! [Koran 49:13]

Prawa polityczne

1) Prawo wyborcze

W państwie muzułmańskim stanowiska u władzy mogą zajmować jedynie muzułmanie, gdyż mają one charakter religijny. Ważne jest również, by została zachowana jedność i siła państwa muzułmańskiego, a dopuszczenie do władzy ludzi niewierzących w Islam mogłoby wprowadzić chaos.

A Bóg obiecał tym spośród was, którzy uwierzyli i którzy czynili dobre dzieła, iż uczyni ich namiestnikami na ziemi, jak uczynił namiestnikami tych, którzy byli przed nimi. I On umocni ich religię, którą dla nich wybrał, i zamieni ich obawę w bezpieczeństwo. Oni będą Mnie czcić, nie dodając Mi niczego za współtowarzyszy. A ci, którzy nadal pozostaną niewiernymi, to ludzie bezbożni! [Koran 24:55]

Każdy kandydat na stanowisko u władzy powinien być oceniany tylko i wyłącznie według swoich zdolności do rządzenia. Natomiast jego pochodzenie, rasa, majątek czy wiek nie mają znaczenia.

2) Prawo do uczestniczenia w sprawach państwa

Ale to, co jest u Boga, jest lepsze i trwalsze – dla tych, którzy wierzą i ufają swemu Panu (…) – dla tych, których sprawy są przedmiotem wzajemnej narady. [Koran 42:36-38]

Muzułmanie powinni regulować swoje sprawy metodą konsultacji. Każdy obywatel państwa muzułmańskiego ma prawo do zgłaszania swoich propozycji i rad, jak również do dostępu do informacji o działaniach władz. Celem tych rad jest upewnienie się, iż Szaria jest egzekwowana, prawa obywateli szanowane, a ich obowiązki właściwie wypełniane.

[O Proroku!] Zasięgaj ich rady w każdej sprawie! A kiedy poweźmiesz decyzję, to zaufaj Bogu! Zaprawdę, Bóg kocha tych, którzy ufają! [Koran 3:159]

3) Prawo do petycji, skarg i protestu przeciw tyranii

W Islamie żaden urzędnik, a nawet przywódca państwa nie stoi ponad prawem. Jest on tylko reprezentantem ludu, wybranym przez lud w celu służenia temu ludowi zgodnie z Szaria. Tak też kiedykolwiek łamie on prawo, czy wyrzeka się go, traci swój autorytet i w niektórych przypadkach można odmówić mu posłuszeństwa.

Bogu nie podoba się rozgłaszanie złych słów, chyba że ktoś doznał niesprawiedliwości. A Bóg jest słyszący, wszechwiedzący! [Koran 4:148]

Oczywistym jest, że nie wszystkie problemy wynikają z działań samego przywódcy państwowego. Gdy niższy urzędnik dopuści się jakiejś niesprawiedliwości, należy zgłosić to do sądu do spraw przeciwko państwu.

Prawa ekonomiczne

1) Prawo do własności

Islam daje człowiekowi prawo do własności i zachęca go do powiększania majątku, tak by mógł go przekazać na szlachetne cele.

O wy, którzy wierzycie! Rozdawajcie z dobrych rzeczy, które zyskaliście, i z tego, co wyprowadziliśmy dla was z ziemi. [Koran 2:267] Wszystko, co dana jednostka otrzymuje lub zarabia w sposób dozwolony, staje się jej własnością osobistą, do której nie ma prawa żadne państwo ani też żadna inna osoba.

2) Prawo do pracy

Praca w Islamie jest nie tylko dostępna dla każdego człowieka, ale jest nawet obowiązkiem każdego mężczyzny wyznającego tę religię. Zgodnie z Islamem żadna dozwolona praca nie hańbi ani nie obniża statusu człowieka.

Prorok Muhammad (SAAŁS) powiedział: „Lepiej, jeśli człowiek weźmie sznur, narąbie drzewa, ułoży polana w stos i sprzeda to celem uzyskania jadła lub w celu dobroczynnym – niż ma on żebrać u kogoś, oczekując litościwego ochłapu.” Powiedział również, że żebranie dozwolone jest trzem osobom: człowiekowi, który znajduje się w ubóstwie, człowiekowi poważnie zadłużonemu oraz człowiekowi, który winny jest oddać odszkodowanie za popełnione przestępstwo i nie jest w stanie uzbierać wymaganej kwoty. [Abu Daud]

3) Prawo do dziedziczenia

Wszystkim krewnym należy się część spadku pozostawionego po zmarłym, a jego wysokość zależy od stopnia ich pokrewieństwa oraz od ilości spadkobierców.

Mężczyznom przypada część tego, co pozostawili rodzice i krewni; i kobietom przypada część tego, co pozostawili rodzice i krewni. Czy to będzie mało, czy dużo, to jest udział obowiązujący prawnie. [Koran 4:7]

Dla każdego ustanowiliśmy dziedziców tego, co pozostawili rodzice i bliscy krewni oraz ci, z którymi związały was przysięgi – dawajcie im więc ich udział. Zaprawdę, Bóg jest świadkiem każdej rzeczy! [Koran 4:33]

Prawa socjalne

1) Prawo do nauki

Każdy muzułmanin ma obowiązek nauki, bez znaczenia są tu płeć czy rasa.

Prorok Muhammad (SAAŁS) powiedział: „Zdobywanie wiedzy jest obowiązkiem każdego muzułmanina.” [Ibn Madża]

2) Prawo do pomocy socjalnej oraz ochrony zdrowia

Każdy potrzebujący w Islamie, bez względu na jego płeć, wyznanie czy rasę ma prawo otrzymać pomoc, na jaką zasługuje. Biedny powinien otrzymać jałmużnę, a chory pomoc medyczną oraz lekarstwa.

W ich majątku mieli odpowiedni udział żebrak i nędzarz. [Koran 51:19]

Ale to, co jest u Boga, jest lepsze i trwalsze – dla tych, którzy wierzą i ufają swemu Panu (…) i dla tych, którzy udzielają sobie pomocy, kiedy dosięgnie ich krzywda. [Koran 42:36-39]

Autor: binJellul