Koncept Jezusa jako przepowiedzianego Mesjasza jest tak powszechnie znany w chrześcijańskim świecie, że jakakolwiek dyskusja na ten temat wydaje się zbędna. Ale Jezus Mesjaszem w islamie? Fakt, że muzułmanie uważają Jezusa za Mesjasza zachęcił chrześcijańskich misjonarzy aby spróbować namówić muzułmanów do wiary trynitarskiej. “Czy Jezus był Mesjaszem?” pyta misjonarz, na co odpowiedź muzułmanina brzmi “Tak.” Misjonarz pyta dalej: “Czy Muhammad był Mesjaszem?”, muzułmanin odpowiada “Nie.”

Celem misjonarza jest sprawić, aby wnioskiem muzułmanina było, że Muhammad nie był Mesjaszem, a więc nie był on również prorokiem, podczas gdy Jezus był przepowiedzianym Mesjaszem, a więc także partnerem w Boskości. Jest to wymuszony argument, na który muzułmanie zwykle odpowiadaję zadając kilka swoich pytań:

1. Czy jest mowa w Biblii o innych niż Jezus mesjaszach? Odpowiedź brzmi: Tak, jest ich mnóstwo—nie mniej niż trzydzieści osiem.65
2. Czy mesjasze wspominani w Biblii, tacy jak królowie dawidowi i wysocy rangą kapłani starożytnej Palestyny (teraz nazywanej Izraelem), byli prorokami? Odpowiedź brzmi: Nie.
3. Patrząc na problem z drugiej strony – czy prorocy wspominani w Biblii, tacy jak Abraham, Noe, Mojżesz, itd., byli mesjaszami? Odpowiedź brzmi: Nie.
4. Tak więc, jeśli nie wszyscy biblijni prorocy byli mesjaszami, czy możemy odrzucić proroctwo danego człowieka tylko na tej podstawie, że nie był on mesjaszem? W takim razie proroctwo Abrahama, Noego, Mojżesza i innych proroków byłoby uznane za nieważne na podstawie takiego twierdzenia.
5. Jeśli znani są biblijni mesjasze, którzy nie bylo nawet prorokami, jak bycie mesjaszem może być dowodem na posiadanie boskich cech, w sytuacji, gdy ta nazwa nie jest nawet równoznaczna z pobożnością?

Faktem jest, że słowo mesjaszoznacza, po prostu, “namaszczony, pomazany” i niema ono żadnego powiązania z boskością, dlatego dla muzułmanów nie jest problemem rozpoznanie Jezusa jako Mesjasza (lub posługując się językiem tłumaczeń, Jezusa jako Chrystusa), nie wchodząc jednak na teren błędów apoteozy (równania z boskością, deifikacji).

Skąd więc pochodzą nazwy “mesjasz” i “Chrystus”? Imię “Chrystus” wywodzi się z greckiego christos, które stopniowo uległo procesowi latynizacji. Teologiczny Słownik Nowego Testamenu tłumaczy słowo christos jako “Chrystus, Mesjasz, Pomazaniec.”66 Inna definicja brzmi następująco: “Słowo Mesjasz reprezentuje hebrajskie mashiah lub mashuah ‘namaszczony’ wywodzące się od czasownika mashah ‘namaszczać, pomazać (króla).’ Greckie christos jest dosłownym tłumaczeniem tego hebrajskiego słowa”67 Innymi słowy, jeśliby czytać Stary Testament w staro-hebrajskim, słowa mashiah, mashuah i mashah zastąpiłyby znane nam słowo “mesjasz”. W staro-greckim tłumaczeniu natomiast christos byłoby “dosłownym tłumaczeniem” powyższych trzech hebrajskich przydomków.

Gdy weźmiemy pod uwagę, że języki aramejski, hebrajski i staro-grecki nie mają dużych liter, dyskusja staje się jeszcze ciekawsza – na jakiej podstawie tłumacze Biblii uzyskali “Chystusa” z dużej litery? Twierdzenie, że użycie słowa w kontekście osoby Jezusa nie jest żadnym argumentem, gdyż słowo christos użyte jest w Biblii na opisanie wielu różnych osób. Czasownik chrio, oznaczający “, namaszczać, pomazać (króla)”, można znaleźć sześćdziesiąt dziewięć razy w Starym Testamencie w odniesieniu do Saula, Dawida, Salomona, Joasza, Joachaza i wielu innych. Rzeczownik christos (ten sam rzeczownik christos tłumaczony jako “Chrystus” w odniesieniu do Jezusa) występuje trzydzieści osiem razy w odniesieniu do królów68(NW), sześć razy w odniesieniu do wysokiej rangi kapłanów oraz dwa razy w odniesieniu do patriarchów Starego Testamentu.69

Słowo “Chrystus” napisane z dużej litery sugeruje, że Jezus Chrystus był “pomazańcem Bożym” w jakimś szczególnym znaczeniu, innym od wszystkich innych “chrystusów” napisanych małą literą. W takim wypadku albo powinno się zdefiniować tę różnicę albo porzucić ten argument. Według Teologicznego Słownika Nowego Testamentu “Saul najczęściej opisywany jest jako ‘pomazaniec Pański’. Poza Saulem, jedynie Królowie Dawidowi posiadają ten sam tytuł (z wyjątkiem Księgi Izajasza 45:1).”70 Czytając powyższy cytat, niewielu czytelników przestudiuje bliżej wyjątek ujęty w nawiasy. Ci nieliczni, którzy zatrzymają się nad nim odkryją, że w tym wersie z Księgi Izajasza wspomniany jest Cyrus, władca Persji, król Zoroastrian, oddających cześć ogniowi.

Graham Stanton, professor teologii na Uniwersytecie w Cambridge, komentuje powyższą informację w następujący sposób: Hebrajskie słowo “messiah” oznacza pomazanego człowieka (lub rzecz). Tłumaczone jest jako “christos” (skąd pochodzi Chrystus) w greckim tłumaczeniu Starego Testamentu, Septuaginty (LXX). W wielu fragmentach Starego Testamentu słowo “pomazaniec” użyte jest w odniesieniu do Królów wybranych przez Boga (patrz 1 Księga Samuela 12:3 (Saul) i 2 Księga Samuela 19:22 (Dawid)). W kilku miejscach słowo “pomazaniec” użyte jest na określenie proroków (szczególnie w Księdze Izajasza 61:1) i kapłanów (Księga Kapłańska 4:3,5,16). W większości jednak określenie użyte jest w odniesieniu do króla Izraela.71 Tak więc, tytuł “Chrystus Pański” (czyli Christos Pański – “pomazaniec Pański” lub “Mesjasz Pański”) odnosi się do wielu: Saul Chrystus, Cyrus Chrystus oraz wielu Królów Dawidowych – wszyscy nazwani są w Biblii “Chrystusami”. A dokładniej, w ten sposób czytalibyśmy ich przydomki w Biblii, gdyby tytuły wszystkich tłumaczone byłyby w ten sam sposób.

Ale nie są.

W selektywnej mądrości tłumaczy Biblii, christos tłumaczone jest jako “pomazaniec” w każdym innym przypadku, z wyłączeniem jednak Jezusa Chrystusa. Za każdym razem, gdy znajdziemy słowo “pomazaniec” w angielskim tłumaczeniu Biblii, możemy z całą pewnością przyjąć, że zostało ono przetłumaczone z tego samego greckiego słowa christos, z którego Jezus zyskał swój tak unikatowy przydomek “Chrystus”. Ten wyłączny tytuł, “Chrystus” napisany z dużej litery C lub “Mesjasz” z dużej litery M, robi wrażenie. Tak naprawdę, sprawia on, że czytelnik zaczyna być przekonany o istnieniu jakiegoś specjalnego duchowego znaczenia, które ten tytuł posiada. Sugeruje on istnienie znacznej różnicy między Jezusem, a rzeszą zwykłych “mesjaszów”, pisanych z małej litery m, a w ogóle nie pisanych z małej litery c, gdyż w stosunku do nich używa się dosłownego tłumaczenia słowa christos–“pomazaniec”. Opisane powyżej fakty są często powodem zmieszania u wykształconych chrześcijan, ponieważ sugerują one wątpliwą etykę tłumaczeń Biblii, przykładających dużą wagę do znaczenia doktryn. Dodatkowo zmieszanie potęguje istnienie następnej, fundamentalnej różnicy między wiarą unitariańską/islamem a wiarą trynitarską, która również zawieszona jest w próżni biblijnego poparcia dla trynitarskiego punktu widzenia. Islam potwierdza, że Jezus był “pomazańcem Bożym”, ale nie próbuje w żaden sposób wywyższyć go ponad status proroka lub przedstawić go jako bardziej wyjątkowego niż inni prorocy. Najstarsze biblijne manuskrypty, jak wcześniej wspominaliśmy, popierają stanowisko islamu mówiące, że tak jak wszyscy prorocy i królowie dawidowi byli christos, podobnie był nim Jezus. Wniosek głoszący, że żaden szczególny król (lub prorok) nie powinien posiadać unikatowego dla niego tytułu, wyróżniającego go w szczególny sposób od innych królów (lub proroków) zajmujących ten sam urząd, nie jest pozbawiony logiki.

Jedną z intrygujących dyrektyw religii islamu jest zarządzenie, aby ludzie byli prawdomówni i unikali skrajności. W tym przypadku, nieusprawiedliwiona literacka samowola będzie ominięta. Uczciwe i rzetelne tłumaczenie powinno zawsze unikać stronniczości doktrynalnych przesądów. Dokument uznany za objawienie Boże nie powinien być zniekształcany aby pasował on do personalnych czy sekciarskich pragnień. Taki dokument powinien być traktowany z czcią i rzetelnie tłumaczony. Zawsze było to wyzwaniem ludzkości—aby wierni formowali swoje życie w kierunku prawdy, nigdy na odwrót. Ten koncept, objęcie potwierdzenia Jezusa jako proroka i ostrzeżenie przed skrajnościami w religii, jest zwięźle zawarty w surze4:171 w Świętym Koranie:

O ludu Księgi! Nie przekraczaj granic w twojej religii i nie mów o Allahu niczego innego, jak tylko prawdę! Mesjasz, Jezus syn Marii, jest tylko posłańcem Allaha; i Jego Słowem, które złożył Marii; i Duchem, pochodzącym od Niego [duszą, stworzoną z woli Allaha]. Wierzcie więc w Allaha i Jego posłańców. (TKB 4:171)

* * *
66 Patrz odnośnik wyżej, s. 1322.

67 Hastings, James (edytor); wydanie poprawione przez Frederick C. Grant i H. H. Rowley. 1963.Dictionary of The Bible.Second Edition. Charles Scribner’s Sons. s. 646.

68 Jako przykład–królowie byli pośrednio i bezpośrednio opisywani jako “pomazańcy Boży”w 1 Księdze Samuela 2:10, 12:3, 12:5, 16:6, 23:5, 24:7, 24:11, 26:9, 26:11, 26:16, 26:23; 2 Księdze Samuela 1:14, 1:16, 19:22, 22:51, 23.1; Lamentacjach 4:20; Księdze Psalmów 2:2; 28:8, 84:9, 132:17.

69 Kittel, Gerhard and Gerhard Friedrich. s. 1323.

70 Patrz odnośnik wyżej, s. 1323.

71 Stanton, Graham N. 1989. The Gospels and Jesus. Oxford University Press. s. 221.

Źródło: „Pierwsze i Ostatnie Przykazanie”

Autor: Dr. Laurence B. Brown

Tłumaczyła: Magdalena Kodura