Islam dał kobiecie prawo do spadku po tym jak stanowiła ona część majątku i sama była dziedziczona. Spadek należał się tylko mężczyznom, którzy bronili plemienia przed wrogiem i częścią tego spadku była kobieta, którą mężczyźni dziedziczyli.

Ibn Abbas(t) tłumacząc sowa Allaha: O wy, którzy wierzycie! Nie jest wam dozwolone, abyście dziedziczyli kobiety wbrew ich woli. I nie przeszkadzajcie im zabrać część tego, co im daliście.(Qur’an 4:19) „Powiedział: „ Było tak, że jak umierał mężczyzna to jego bliscy mieli prawo do jego żony. Jeśli któryś z nich chciał ożenić się z nią to miał do tego prawo a jeśli nie to wydawali ją za kogoś innego lub zabraniali jej powtórnego wyjścia za mąż. Tak więc mieli oni większe prawo niż jej najbliższa rodzina. Z tego też powodu zesłany został powyższy werset.”(Sahih al-Buchari, Hadis Nr.4303)

Islam zabronił takich praktyk gdyż Allah mówi: O wy, którzy wierzycie! Nie jest wam dozwolone, abyście dziedziczyli kobiety wbrew ich woli. I nie przeszkadzajcie im zabrać część tego, co im daliście.(Qur’an 4:19)

Prawodawstwo islamu dało kobiecie prawo do dziedziczenia i ustanowiło, jaka część spadku należy się jej w wyniku dziedziczenia w różnych okolicznościach życia kobiety.

Allah mówi: Mężczyznom przypada część tego, co pozostawili rodzice i krewni; i kobietom przypada część tego, co pozostawili rodzice i krewni. Czy to będzie mało, czy dużo, to jest udział obowiązujący prawnie. (Qur’an 4:7)

Said Kutb (niech Allah zlituje się nad nim) tłumacząc powyższy werset pisał w jego książce pt. „Dilal Al-Kur’an”: „To jest zasada ogólna na podstawie, której islam od 14 wieków dał kobietom podobnie jak i mężczyznom prawo do dziedziczenia. Jak również islam ochronił dzieci, które w epoce przedmuzułmańskiej były krzywdzone a ich prawa gwałcone, bowiem w tych czasach patrzono na człowieka poprzez pryzmat materialnych korzyści i przydatności w wojnie. Islam zaś przyszedł ze swoim Boskim kodeksem, który ocenia człowieka przez pryzmat wartości ludzkiej, której nie odbierze mu nikt. Następnie islam ocenia człowieka na postawie jego zobowiązań na szczeblu rodzinnym i społecznym.

Allah mówi: I daje wam Bóg przykazanie, co do waszych dzieci: synowi przypada udział podobny do udziału dwóch córek. (Qur’an 4:11)

Ludzie, którzy nie rozumieją mądrości, jaką niesie ze sobą islam, a czytający ten werset, myślą, że jest to pogwałcenie praw kobiet, bo dlaczego kobieta ma otrzymać w spadku połowę tego, co dziedziczy mężczyzna?

Allah sklasyfikował w sposób dokładny spadek, który dziedziczy kobieta i wygląda to następująco:

– jej udział w spadku równy jest udziałowi mężczyzny,
– jej udział w spadku równy jest udziałowi mężczyzny lub trochę mniejszy
– zazwyczaj jej udział w spadku jest połową udziału mężczyzny.

Dla tych, którzy chcą uzyskać więcej informacji na ten temat odsyłamy do książek poświęconych nauce o spadkach, która szczegółowo wyjaśnia tę kwestię.

Zanim osądzimy, czy islam w kwestii spadku pogwałcił prawo kobiet czy też nie, przeanalizujmy jeden przykład, który wyjaśni nam, jaka jest mądrość płynąca z ustanowienia przez Allaha prawa kobiety do połowy ilości spadku należnej mężczyźnie:

Zmarły mężczyzna pozostawił syna i córkę a także w spadku określoną sumę pieniędzy np. 3 tys. zł. Po podziale spadku część syna wyniosła 2 tys. zł a część córki -1 tys. zł. Przeanalizujmy teraz jak po pewnym czasie, wygląda przebieg wydatków z pieniędzy mężczyzny a jak z pieniędzy odziedziczonych przez kobietę. Jeśli chodzi o mężczyznę, to odziedziczona przez niego kwota pieniędzy z pewnością zmniejszy się, gdyż mężczyzna zobowiązany jest do kupna wiana dla przyszłej małżonki, a także poniesienia kosztów związanych z mieszkaniem i jego wyposażeniem. Do obowiązków mężczyzny należy również poniesienie kosztów związanych z leczeniem rodziny, wydawanie z jego majątku na potrzeby żony i dzieci oraz zabezpieczenie ich podstawowych potrzeb. Żona zaś nie ma obowiązku wydawania ze swoich pieniędzy na utrzymanie i potrzeby rodziny nawet, jeśli jest bogata a mężczyzna ma obowiązek, jeśli jest w stanie, utrzymać rodziców, braci i bliskich, jeśli są biedni i słabi.

Kobieta jest uprzywilejowana, ponieważ ma zapewnioną opiekę i utrzymanie a nie ma obowiązku poniesienia odpowiedzialności finansowej, co więcej nie ma ona obowiązku wydawać na swoje potrzeby z jej majątku. Tak, więc kwota odziedziczonych przez kobietę pieniędzy zwiększa się a nie zmniejsza, bo wychodząc za mąż otrzymuje ona dodatkowo wiano. Nawet, jeśli istnieje różnica między mężem a żoną w poziomach życia to i tak mężczyzna jest zobowiązany prawnie do utrzymania rodziny zaś kobieta może samodzielnie dysponować swoim majątkiem, prowadzić interesy inwestując i pomnażając swój kapitał np. w handlu itp.

Z tego jasno wynika, że część odziedziczonego spadku przez kobietę w razie utraty jej opiekuna będzie dla niej finansowym zabezpieczeniem. Natomiast to, co przypada w udziale mężczyźnie, z czasem będzie wyczerpane z powodu nałożonych na niego odpowiedzialności.

Prawodawstwo islamskie różni się od innych systemów na świecie, w których ojciec rezygnuje z utrzymania córki po osiągnięciu przez nią pewnego wieku, co zmusza ją do szukania źródeł utrzymania wykorzystując ku temu wszelkie środki i sposoby. W islamie natomiast ojciec ma obowiązek zapewnić utrzymanie córce aż do momentu jej wyjścia za mąż. Potem ten obowiązek przechodzi na jej męża, który zobowiązany jest do zaspokojenia wszystkich jej potrzeb, następnie obowiązek ten spoczywa na jej dzieciach.

Prawa, które gwarantują kobiecie i mężczyźnie równy udział w spadku również zobowiązują ich do poniesienia na równi wszelkich trudów i zobowiązań finansowych. Żądanie prawa do równego udziału w spadku przy jednoczesnym zwolnieniu kobiety z poniesienia wydatków finansowych i obowiązków z tym związanych nie jest sprawiedliwe, ponieważ krzywdzi mężczyznę, co nie jest akceptowane przez islam.

Przydzielając mężczyźnie większą część spadku sprawiedliwością jest to, że kobieta w tym czasie zwolniona jest z poniesienia wszelkich ciężarów finansowych tak jak utrzymanie rodziny, dzieci itp. Co więcej widzimy wielkoduszność islamu w stosunku do kobiety i jej uszlachetnienie gdyż zwolnił ją z wszystkich odpowiedzialności finansowych, które nałożone zostały na mężczyznę i w tym samym czasie nie pozbawił kobiety prawa do spadku, ale dał jej połowę tego, co otrzymuje mężczyzna. Zatem, czy to nie jest sprawiedliwe?

Należy również wspomnieć, że w prawodawstwie islamskim każda osoba(kobieta i mężczyzna) ma swój udział w spadku i nikt nie może odebrać jej tego prawa. Dla tego też powodu w islamie testament jest ograniczony do 1/3 majątku i mniej. I nikt nie może przekroczyć tego limitu, aby nie miało miejsca pozbawienie spadkobierców ich prawa do spadku.

Ibn Amir bnu Saad bnu Abi Łakas (t)usłyszał, „że jego ojciec powiedział: Wysłannik Allaha(r) odwiedził mnie, gdy byłem chory a było to w roku pożegnalnej pielgrzymki. Powiedziałem: O Proroku, jestem w ciężkim stanie i posiadam duży majątek, którego nie odziedziczy po mojej śmierci nikt prócz mej jednej córki. Czy mogę oddać 2/3 mojego majątku jako sadaka na drodze Allaha? Odpowiedział. Nie. Zapytałem: A połowę? Odpowiedział: Nie. Spytałem: A 1/3 majątku? Wysłannik(r) odpowiedział: Tak, ale i 1/3 to za dużo, bo lepiej jest dla ciebie zostawić twoich spadkobierców bogatymi, niż aby biedni musieli żebrać u innych. To, co wydasz zostanie uznane ci za sadaka, nawet kęs pożywienia, który wkładasz w usta żony.” (Sahih al-Buchari , Hadis Nr.1233)

Podsumowanie tego wszystkiego jest takie, że Wysłannik Allaha(r) poprzez jego nakazy i polecenia ochronił prawa kobiety, które gwarantują jej godne życie. Można dodać, że okup krwi (addija) i wszystkie koszty finansowe wypływające ze spraw karnych ponoszą mężczyźni a nie kobiety.

Źródło: „Status kobiety w islamie” Dr.Abdur Rahman Al-Sheha