Jednym z najbardziej znanych fragmentów Qur’anu, w którym Allah mówi o cierpliwości, jest Sura 103. (Al-Asr):

„W Imię Allaha Miłosiernego, Litościwego!
Zaprawdę, człowiek jest na drodze zguby!
Z wyjątkiem tych, którzy uwierzyli i czynili dobre uczynki,
I wspierali się wzajemnie prawdą, i wspierali się wzajemnie cierpliwością!”

(Według innego tłumaczenia: „I zachęcali się wzajemnie do prawdy, i zachęcali się wzajemnie do cierpliwości.”)

Ta krótka, ale bardzo ważna Sura Świętego Qur’anu pokazuje nam, jak ważne dla muzułmanina są trzy rzeczy: wiara połączona z dobrymi uczynkami (do zbawienia nie wystarczy nam ani wiara bez uczynków, ani uczynki bez wiary), prawdomówność i cierpliwość.

W Qur’anie wielokrotnie jest mowa o tym, że wierni będą doświadczani w życiu doczesnym (ad-dunja), aby mogli zasłużyć in sha Allah na nagrodę w Raju.

W Surze Muhammad (ajat 31.) Allah mówi, co znaczy: „My na pewno będziemy was doświadczać, aby poznać tych spośród was, którzy są gorliwi w walce, tych, którzy są wytrwali, i wybadać wiadomości o was.”

Tłumaczenie tego ajatu nie oznacza oczywiście, że nasz Stwórca nie zna prawdy o ludziach. Allah zna przeszłość, teraźniejszość i przyszłość o każdym człowieku. Jednak takie próby dla każdego z nas są konieczne po to, żeby człowiek, kiedy stanie na Sądzie Ostatecznym i dostanie do prawej lub lewej ręki księgę ze wszystkimi swoimi uczynkami, mógł wiedzieć, dlaczego tak, a nie inaczej został osądzony przez Allaha.

Wszechwiedzę Allaha, ale także wagę cierpliwości podkreślają wersety 2. i 3. Sury Al-’Ankabut, które mówią, co znaczy: „Czy ludzie sądzą, że pozwolimy im powiedzieć: Uwierzyliśmy! – i nie będą poddani próbie? Przecież doświadczyliśmy tych, którzy byli przed nimi. A Allah na pewno zna tych, którzy mówią prawdę, i On zna kłamców!” Ten werset pokazuje nam, że nie wystarczy samo wypowiedzenie słów la ilaha illa Allah i wykonanie modlitwy pięć razy dziennie. Powinniśmy także zdawać sobie sprawę, że w każdej chwili możemy być poddani próbie. Może to być sprawdzian poprzez jakąś pokusę, poprzez majątek, który dostaniemy, abyśmy mogli udowodnić, że umiemy go dobrze wydać, przez chorobę czy nawet śmierć kogoś bliskiego.

Oczywiście cierpliwość w modlitwie obowiązuje nas również. Allah ? mówi w Qur’anie, co znaczy (Sura Ta Ha, ajat 132): „Nakaż swojej rodzinie modlitwę i bądź w niej wytrwały. My nie żądamy od ciebie żadnego zaopatrzenia, to My tobie damy zaopatrzenie!”

O chorobie mówi jeden z hadisów, który Szejk Mahmud niedawno przytoczył na kazaniu: Prorok(SAAWS) odwiedził pewną kobietę, kiedy była chora i miała wysoką gorączkę. Trudno jej było zachować cierpliwość, dlatego Prorok(SAAWS) napomniał ją, mówiąc, że jeśli cierpliwie przyjmiemy chorobę, którą doświadcza nas Allah, wtedy gorączka oczyści nas z grzechów tak, jak ogień oczyszcza żelazo z rdzy.

Innym razem Prorok(SAAWS) powiedział, że nie ma człowieka, który by cierpiał z powodu choroby, głodu, zimna lub choćby ukłucia cierniem, któremu Allah nie wybaczyłby za to jego grzechów – jeśli tylko ten człowiek zachowa cierpliwość.

Prorok(SAAWS) powiedział: „Kogo Allah chce obdarzyć dobrem, tego najpierw dotknie próbą.”

Pomyślmy, że przychodzimy do nowej pracy i po kilku dniach, kiedy jeszcze nie zrobiliśmy nic dobrego, prosimy kierownika o podwyżkę. Czy nasze rozumowanie byłoby logiczne, a nasze żądania słuszne? Tak samo musimy najpierw zasłużyć na nagrodę od Allaha – lub udowodnić, że na nią zasługujemy, kiedy już ją otrzymaliśmy. Prorok (SAAWS) powiedział o tym: „Gdy Allah wyznaczy słudze wysoką pozycję, której sługa nie osiągnął czynem, wtedy doświadczy go uszczerbkiem dla ciała, majątku czy potomstwa.”

Ajat 186. Sury Al-Imran mówi, co znaczy: „Wy z pewnością będziecie doświadczani w waszych dobrach i w was samych; i usłyszycie od tych, którym została dana Księga przed wami, i od bałwochwalców – wiele złego. A jeśli będziecie cierpliwi i jeśli będziecie bogobojni, to okażecie prawdziwe zdecydowanie.”

Warto zwrócić uwagę na to, że powyższy werset z Qur’anu jest jednym z tych, w których cierpliwość została wymieniona razem z bogobojnością. Oznacza to, że cierpliwość powinna być cechą wszystkich ludzi prawdziwie bogobojnych.

Powinniśmy pamiętać, że – jak kilka razy mówi nam Qur’an – Allah nie chce dla ludzi utrudnienia, a chce tylko tego, co będzie dla nas łatwe – z Jego pomocą. Dlatego ajat 45. Sury Al-Baqarah mówi, co znaczy: „Proście o pomoc w cierpliwości i modlitwie! Zaprawdę, to jest trudna rzecz, ale nie dla ludzi pokornych!”

Wysłannik Allaha (SAAWS) został kiedyś zapytany, kogo czekają najtrudniejsze próby w życiu doczesnym. Odpowiedział: „Proroków, a następnie doskonałych i coraz mniej doskonałych ludzi. Ludzie spotkają ciężkie próby na miarę ich wiary. Czyja wiara jest silna, temu ciężar próby urasta, i odwrotnie – wraz z osłabieniem wiary zmniejsza się ciężar sprawdzianu.”

Doskonałym przykładem cierpliwości jest dla nas sam Allah – warto tu dodać, że jedno z Najpiękniejszych Imion Boga to Al-Sabur – Cierpliwy. Qur’an opowiada nam historie wielu ludów, które zbuntowały się przeciwko przykazaniom Allaha, odeszły od Drogi Prostej, a ludzie z tych plemion czynili wiele zła. Czy Allah od razu spuszczał na te narody swoją karę? Oczywiście, że nie. Chociaż wiedział, co zrobią ludzie, najpierw wysyłał do nich proroków, aby ich napominali, później dawał im czas na poprawę, a dopiero później karał za ich złe uczynki. Przykładem mogą być dzieje Sodomitów czy narodów, do których byli wysłani Prorocy dawnej Arabii – Salih, Szu’ajb i Hud.

Allah mówi o tym w Qur’anie (Sura Al-Hadżdż, ajat 47.), co znaczy: „Oni domagają się od ciebie [tzn. od Proroka (SAAWS) ] przyspieszenia kary! Allah nigdy nie zmieni Swojej obietnicy!”

Jeden z hadisów qudsi uczy nas, że pierwsze słowa, jakie Allah zapisał w Księdze, która jest przy Jego Tronie, mówiły o tym, że Jego Miłosierdzie zawsze zwycięży Jego Gniew. Cóż to za piękny przykład Boskiej Cierpliwości!

Popatrzmy nawet na własne życie. Chyba nie ma człowieka, który nie miałby na sumieniu jakichś większych czy mniejszych grzechów. Niekiedy, kiedy idziemy spać, zastanawiamy się, czy jeszcze dostaniemy okazję na spełnienie jakichś dobrych uczynków… Tymczasem kiedy dzwoni budzik, okazuje się, że cały czas żyjemy, możemy wstać, zrobić wu’du i zacząć dzień od porannej modlitwy…

Innym doskonałym przykładem cierpliwości mogą być dla nas wszyscy prorocy – Pokój i Łaska Allaha niech będą z nimi wszystkimi. Prorok Adam(SAAWS) zgrzeszył, ale później cierpliwie prosił Allaha o zmiłowanie i czekał na Jego wybaczenie. Prorok Nuh (SAAWS) , kiedy ludzie śmiali się z tego, że buduje arkę, odpowiedział im tylko: „Wy śmiejecie się ze mnie dzisiaj. Z pewnością ja będę śmiał się z was jutro.” Prorok Ibrahim (SAAWS) nie wyparł się religii Allaha, choć jego lud chciał go za to spalić żywcem. Prorok Jusuf (SAAWS) pozostał wierny, mimo iż najpierw został wrzucony do studni, później sprzedany w niewolę, niesprawiedliwie oskarżony i wtrącony do więzienia (gdzie jeszcze robił da’wa dla swoich współwięźniów). Jego ojciec, Prorok Jakub (SAAWS) , pozostał cierpliwy i cały czas błagał Allaha, aby Ten zwrócił mi ukochanego syna. Prorok Ajjub (SAAWS) czcił Allaha mimo wszystkich nieszczęść, jakie go spotkały – choć stracił majątek, rodzinę, a później zdrowie (podobno najbardziej żałował, kiedy robaki, które zjadały go żywcem, zaczęły dochodzić do języka, ponieważ bał się, że nie będzie mógł wspominać Allaha). Prorok Lot (SAAWS) nie zaprzestał swojej misji w Sodomie, choć jej mieszkańcy grozili jemu i jego gościom. Prorok Muhammad (SAAWS) nie przerwał głoszenia Islamu mimo wszystkich bogactw, jakimi kusili go Mekkańczycy i mimo wszystkich prześladowań, jakie musiał znosić zarówno on, jak i jego towarzysze.

Oni wszyscy mimo trudności, cierpień i prześladowań, pozostali cierpliwi i wierni religii Allaha – dlatego dostali wielką nagrodę w życiu doczesnym, a w Dniu Sądu Ostatecznego czeka ich wielka nagroda w życiu przyszłym – miejsca w Raju na poziomie przeznaczonym dla proroków Allaha.

Powinniśmy cały czas pamiętać, że próby, którym z pewnością będziemy poddawani, są nieodłączną częścią ad-dunja, czyli życia na tym świecie. Życie doczesne nie służy temu, żebyśmy korzystali z przyjemności tego świata (choć oczywiście umiarkowane korzystanie z nich – tych, które nie są haram – jest nam dozwolone), a temu, żebyśmy starali się zachować cierpliwość, pamiętać o Dniu Zmartwychwstania i o nagrodzie, która czeka w tym Dniu na tych, którzy będą prawdziwie bogobojni. Dla przykładu – pierwszy kęs jedzenia w Raju będzie siedemdziesiąt razy lepszy od najlepszego posiłku, jaki jedliśmy na tym świecie, drugi kęs jedzenia będzie tyle samo lepszy od pierwszego, trzeci od drugiego… i tak dalej. Podobnie będzie ze wszystkimi innymi rzeczami, które czekają na wiernych muzułmanów w Raju. Czy dla tak wielkiej nagrody i dla zasłużenia na nią u Allaha ? nie warto znieść tych kilku wyrzeczeń na tym świecie? Pamiętajmy, że życie doczesne trwa tylko przez określony czas (Prorok (SAAWS) powiedział: niech ad-dunja będzie dla was jak wyjazd w interesach, na którym załatwiacie swoje sprawy, a później wracacie, skąd przyjechaliście), a szczęśliwość w Raju będzie wieczna.

Innym razem Prorok (SAAWS) powiedział: Droga do Raju prowadzi przez wyrzeczenie się, a droga do Piekła prowadzi przez poddanie się pokusom. Przekazano też jego słowa: „Allah nie zgodzi się na niższą nagrodę dla swojego cierpliwego i wstrzemięźliwego sługi niż wstąpienie do Raju.”

Z cierpliwością wiąże się też uprzejmość i umiejętność powstrzymywania gniewu. Tutaj również dobrym wzorem jest dla nas Prorok Muhammad (SAAWS) . Jest hadis, który opowiada nam o człowieku, który przyszedł do meczetu w Medynie i załatwił tam swoją potrzebę – nie złośliwie, ale przez własną niewiedzę. Towarzysze Proroka (SAAWS) chcieli pobić tego człowieka, ale Prorok (SAAWS) zabronił im tego, podszedł do niego i wytłumaczył, do czego służy meczet i co złego było w takim zachowaniu. Kiedy Prorok (SAAWS) skończył, tamten człowiek powiedział: Przez nikogo jeszcze nie zostałem potraktowany tak wyrozumiale ani pouczony tak łagodnie.

Innym razem, kiedy Prorok (SAAWS) nauczał ludzi, siedzących dookoła niego, przecisnął się przez nich pewien człowiek, stanął przed Prorokiem (SAAWS) i powiedział mu: Nienawidzę cię jak nikogo innego! Umar ibn Chattab chciał zabić tego człowieka, ale Prorok (SAAWS) powstrzymał go, mówiąc, że prorokiem może być tylko ktoś, kto jest cierpliwy. Zaczął rozmawiać z tym człowiekiem, a kiedy skończył, tamten powiedział: Nienawidziłem cię jak nikogo innego, a teraz kocham cię jak nikogo innego.

Jest hadis, który mówi, że kiedy człowiek, który przez całe życie potrafił powstrzymywać swój gniew i nie wyładowywał go na słabszych od siebie, będzie wchodził do Raju, Allah powie mu: Wybierz sobie spośród wszystkich kobiet Raju tę, której najbardziej pragniesz.”

Podobnie powinniśmy być miłosierni i wybaczający wobec naszych wrogów. Kiedy Abu Sufian przyjechał do obozowiska muzułmanów przed powrotem Proroka (SAAWS) do Mekki, byli tacy, którzy chcieli go zabić, ale Prorok (SAAWS) na to nie pozwolił. Wtedy zapytał go: Czy nadal nie widzisz, że nie ma boga prócz Allaha? Abu Sufian odpowiedział: Gdyby był jakiś inny, na pewno pomógłby mi do tej pory. Prorok (SAAWS) powiedział mu: Już czas, żebyś zrozumiał, że jestem Wysłannikiem Allaha. Abu Sufian najpierw odpowiedział: Widzę, że jesteś szlachetnym i hojnym człowiekiem, ale nie mogę być tego pewien. Chwilę później jednak cicho i wyraźnie powiedział: Wyznaję, że nie ma boga prócz Allaha, a Muhammad jest Wysłannikiem Allaha.

Pamiętajmy o tym, że tak samo nasza cierpliwość, łagodność i miłosierdzie mogą zachęcić innych ludzi do przyjęcia Islamu.

Inną rzeczą związaną z cierpliwością i powstrzymywaniem się przed traktowaniem życia doczesnego jako pasma przyjemności jest skromność – zachowania, ale także stroju, ubrania, mieszkania, jedzenia… Pewien hadis opowiada nam, że do Proroka(SAAWS) przyszedł Umar ibn Chattab i zapłakał, widząc jak biednie Prorok (SAAWS) mieszka. Umar ? zapytał, dlaczego Wysłannik Allaha mieszka w takich warunkach, skoro władcy Persów, Rzymian czy Etiopczyków mają pałace pełne złota i bogactwa. Wtedy Prorok (SAAWS) odpowiedział: Czy nie wiesz, że wszystkie ich bogactwa są niczym w porównaniu z nagrodą, która czeka na nas w Raju, a której oni będą pozbawieni?

Na zakończenie przytoczę jeszcze jeden hadis i jeden ajat z Qur’anu, które podkreślają wagę cierpliwości.

Prorok (SAAWS) powiedział: „Kiedy w Dniu Sądu Ostatecznego będą świadkami wynagradzania ludzi, dotkniętych za życia nieszczęściem, ludzie żyjący poprzednio na ziemi w zdrowiu i dobrobycie będą żałować, że ich ciała nie zostały posiekane na kawałki.”

Allah w Surze Al-Baqarah (ajaty 155. do 157.) mówi nam, co znaczy: „My doświadczymy was nieco strachem, głodem i utratą dóbr, życia i owoców. Głoś radosną wieść cierpliwym! Tym, którzy – kiedy dosięgnie im nieszczęście – mówią: Zaprawdę, od Allaha, i zaprawdę, do Niego powrócimy! Oto ci, nad którymi jest Błogosławieństwo ich Pana i Miłosierdzie! Tacy są prowadzeni drogą prostą!”

Chciałbym wszystkim życzyć, abyśmy zawsze potrafili powtarzać te słowa, które powinny być najważniejsze dla muzułmanina dotkniętego przez nieszczęście.

Autor: Abd ul-Karim