Na początek przypomnijmy dwa hadisy Proroka Muhammada (PZN).

Jeden mówi, że w Dniu Sądu człowiek nie zrobi nawet kroku, dopóki nie zostanie rozliczony z czterech rzeczy: z jego życia i tego, jak je spędził, z jego młodości i tego, jak ją stracił, z jego pieniędzy – jak je zdobył i jak je wydał, oraz z jego nauki i tego, co z nią zrobił.

Inny hadis (niedawno przytaczany przez imama na jednej z lekcji) mówi: Nie przegap swojego życia zanim umrzesz, nie przegap swojej młodości zanim się zestarzejesz, nie przegap swojego majątku zanim będziesz biedny i nie przegap swojego zdrowia zanim będziesz chory.

Pierwszy z tych hadisów pokazuje nam, jak ważne jest rozumne korzystanie ze wszystkiego, czym odbarował nas na tym świecie Allah; drugi uczy nas, że powinniśmy wykorzystywać każdą chwilę ze swojego życia, ponieważ nie wiemy, co czeka nas w przyszłości, choćby bardzo bliskiej.

Tymczasem niektórzy ludzie spędzają swój czas tak, jakby żyli dla przyjemości i dla zabawy, chociaż Allah w Qur’anie mówi (co znaczy, wg J. Bielawskiego): „W tym Dniu, kiedy Allah wskrzesi ich wszystkich, powiadomi ich o tym, co oni uczynili; obliczył to Allah, a oni zapomnieli. Allah jest świadkiem każdej rzeczy! Czyż ty nie widzisz, że Allah wie doskonale, co jest w niebiosach i co jest na ziemi? I nie ma tajnej narady trzech, żeby On nie był czwarty; ani też pięciu, żeby On nie był szósty; ani też mniej, ani więcej, żeby On nie był z nimi, gdziekolwiek oni by się znajdowali.” (Sura Al-Mudżadala – Dysputa – ajaty 6. i 7.)

Prorok (PZN) powiedział kiedyś, że dwie rzeczy mogą zgubić człowieka – zdrowie i wolny czas. Oczywiście nie znaczy to, że nie powinniśmy dbać o zdrowie, albo że nie możemy mieć wolnego czasu – ale naszym obowiązkiem jest pamiętanie o tym, że ani zdrowie, ani czas nie są nam dane na wieczność i że z jednego i drugiego powinniśmy jak najlepiej skorzystać.

Już samo przemijanie nocy i dnia, a więc upływanie czasu (na które bardzo wielu ludzi w ogóle nie zwraca uwagi), dla muzułmanina powinno być jednym ze znaków Allaha, Który mówi w Qur’anie (co znaczy, wg J. Bielawskiego): „Zaprawdę, w kolejnej zmianie nocy i dnia, jak i w tym, co stworzył Allah w niebiosach i na ziemi, są znaki dla ludzi bogobojnych!” (Sura Junus, ajat 6.) Kiedy zmienia się pora dnia, dla nas – wraz ze zmianą koloru nieba czy pozycji słońca – nastaje pora modlitwy, pora podziękowania naszemu Stwórcy za to, czym nas obdarował i niekiedy także przeproszenia Go za to, co zrobiliśmy źle. Allah mówi (co znaczy, wg J. Bielawskiego): „Chwała niech będzie Allahowi, kiedy zastaje was pora wieczorna i kiedy zastaje was pora poranna! I chwała Jemu w niebiosach i na ziemi, kiedy się ściemnia i w porze południowej!” (Sura Ar-Rum – Bizantyjczycy a. Rzymianie – ajaty 17. i 18.)

Dlatego tak ważne jest, żebyśmy pamiętali o odmawianiu modlitw we właściwym czasie (nawet, kiedy nie jesteśmy akurat w meczecie czy w domu), żebyśmy nie stali się podobni do ludzi, którzy modlą się pięć razy wieczorem, a później idą spać. Allah mówi w Qur’anie: „Zaprawdę, modlitwa dla wiernych jest przepisana w określonym czasie!” (Sura An-Nisa – Kobiety – a. 103.)

Poza pamiętaniem o obowiązkach, dobrze jest też doceniać każdy dzień jako nowy dar od Allaha. Dlatego du’a wypowiadana po obudzeniu się znaczy mniej więcej: chwała Allahowi, który dał mi życie po tym, jak mi je odebrał, do Niego wszyscy powrócimy. A w Surze Al-Furkan (Rozróżnienie) czytamy, co znaczy (wg J. Bielawskiego): „Niech będzie błogosławiony Ten, Który uczynił na niebie konstelacje i Który umieścił na nim lampę i księżyc, dający światło! On jest Tym, Który uczynił dzień i noc następującymi po sobie dla tych, którzy chcą pamiętać lub którzy chcą być wdzięczni.” (ajaty 61. i 62.)

Bardzo ważne jest też, w jaki sposób powitamy ten nowy dzień. Córka Proroka(PZN) Fatima, opowiadała: Wysłannik przyszedł do mnie, kiedy spałam rano, i obudził mnie, mówiąc – wstawaj, córko, zobacz dar twojego Pana i nie bądź spośród tych, którzy nie myślą, bo Allah przydziela dary dla ludzi między świtem a wschodem słońca.

Inna sprawa to nasza postawa wobec różnych rzeczy, które czasami nas spotykają w tym życiu, a wydają nam się złe. Po pierwsze, nie powinniśmy oceniać tego, co nas spotyka, ponieważ Allah wie najlepiej i być może w tym, co wydaje nam się złe, jest dla nas dobro, a w tym, co wydaje nam się dobre, jest dla nas zło. Po drugie, jeśli mamy jakieś trudności, także mogą być one okazją do zastanowienia się nad życiem i jego sensem, abyśmy nie byli podobni do niewiernych, o których Prorok(PZN) powiedział: Niewierzący, który choruje, a później wraca do zdrowia, jest jak wielbłąd, którego właściciel zatrzymał, a po jakimś czasie go wypuścił – on nie wie, po co go zatrzymano i dlaczego go wypuszczono.

Nie powinniśmy także przeklinać swojego życia czy uskarżać się na nie, ponieważ Prorok(PZN) przekazał, że Allah powiedział: Przeszkadza Mi człowiek przeklinający życie, ponieważ Ja jestem tym życiem.

Najlepiej szukać pocieszenia w modlitwach i wspominaniu Allaha – jednak trzeba pamiętać, żebyśmy nie stali się tacy, jak ludzie, którzy pamiętają o swoim Stwórcy tylko wtedy, kiedy jest im źle lub mają jakieś problemy, a gdy problemy miną – uważają, że tylko sobie zawdzięczają poprawę swojej sytuacji i nie muszą za nic dziękować Bogu ani pamiętać o Nim. Allah w Qur’anie przytacza przykład ludzi na statku, który na pełnym morzu zastaje sztorm, a w surze Junus (Jonasz, ajat 12. w znaczeniu wg J. Bielawskiego) mówi: „A kiedy człowieka dotknie nieszczęście, to on wzywa Nas, leżąc na boku, siedząc albo stojąc; a kiedy odsuniemy od niego jego nieszczęście, to on przechodzi mimo, jak gdyby nigdy nie wzywał Nas z powodu nieszczęścia, które go dotknęło.”

Kolejna sprawa to wykorzystanie czasu na praktykowanie naszej religii – i tego, co jest obowiązkowe, i tego, co jest zalecane (o czym powinniśmy pamiętać zwłaszcza podczas miesiąca Ramadan). Niekiedy może nam się wydawać, że jakiś dobry uczynek, który wykonujemy, jest za mały, żebyśmy mogli zadowolić w ten sposób naszego Stwórcę. Tymczasem Islam mówi, że najważniejsze jest regularne wykonywanie jakiegoś uczynku (może to być np. modlitwa Witr albo Qiyam), choćby był on niewielki, bo w Dniu Sądu nawet niewielki uczynek, który zrobiliśmy tylko dla Allaha, będzie ważył tyle, co góra. Prorok (PZN) powiedział: „Róbcie, co możecie, bo Allaha nie nudzi to, czym wy się znudzicie, a najlepsze dla Allaha jest to, co trwałe (tzn. wykonywane regularnie), nawet gdyby to było coś małego.”

Jeśli chodzi o modlitwę Qiyam, to jej wagę pokazuje nam opowieść o pewnym uczniu Proroka, który praktykował nadobowiązkowe posty i każdej nocy modlił się Qiyam. Inny z uczniów Proroka (PZN) zapytał go: jak się czujesz?, a on odpowiedział: czuję się tak, jakbym stał przy Tronie Allaha.

Najlepsza pora na modlitwę Qiyam to ostatnia trzecia część nocy, kiedy Allah schodzi do najniższego nieba, aby lepiej słyszeć, o co proszą Go muzułmanie. Jeśli będziemy modlić się w tym czasie ze szczerym sercem i szczerą intencją, nasze prośby na pewno zostaną wysłuchane (co jeszcze nie znaczy, że spełnione, o czym mówili szejkowie z Arabii Saudyjskiej na jednym ze spotkań). Najlepiej jest iść spać po Isha, później wstać odpowiedni czas przed początkiem pory Fadżr, pomodlić się Qiyam (ta modlitwa nie ma określonej liczby rakatów, modlimy się jednostkami po dwa rakaty – jednak pamiętajmy o umiarkowaniu; kiedy jesteśmy zmęczeni, wystarczy, że pomodlimy się dwa rakaty Qiyam i dodamy trzeci rakat Witr), a później pomodlić się Fadżr, kiedy zacznie się jej pora.

Można przypomnieć także o modlitwach Tarawih (szczególnie wynagradzane jest odprawianie ich w grupie). Jest hadis, który mówi, że kto modlił się Tarawih za imamem, to tak, jakby modlił się przez całą noc.

Ważny także jest nadobowiązkowy post, szczególnie dla kawalerów, bo Prorok(PZN) powiedział: Kto z was może się ożenić, niech to uczyni, zaś kto nie może tego uczynić, niech pości, ponieważ post będzie dla niego tarczą, chroniącą go przed Ogniem. Jedna z bram Raju będzie nazywała się Ar-Rayyan i wejdą przez nią tylko ci, którzy pościli.

Inny dobry uczynek, o którym warto pamiętać szczególnie w Ramadanie, to jałmużna. Jeśli nie mamy dużych pieniędzy, niech będzie to nawet złotówka czy pięćdziesiąt groszy, które wrzucimy do skarbonki w meczecie. Jeśli nie mamy nawet tyle, niech naszą jałmużną dla brata w Islamie będzie dobry uczynek, uprzejme słowo, pozdrowienie „salam alaikum” albo uśmiech – Prorok(PZN) powiedział, że już pozdrowienie swojego brata z uśmiechem na twarzy jest jak sadaqat.

Można też wspomnieć o jałmużnie z honoru, która polega na tym, że człowiek, mający intencję dania takiej jałmużny, wybacza każdemu, kto go obraził, obgadywał, obmawiał, nie kłóci się z tym człowiekiem, który chce się z nim kłócić. W czasach Proroka (PZN) jeden z jego towarzyszy, który nie miał pieniędzy na jałmużnę, miał intencję dania jałmużny ze swojego honoru. Prorok (PZN) zapytał: Gdzie jest ten, kto dał jałmużnę ze swego honoru? Ten uczeń odpowiedział: To ja jestem. Wtedy Prorok (PZN) powiedział, że taka jałmużna uspokaja serce i jest jedną z cech ludzi Raju.

I do modlitwy, i do postu, i do jałmużny może odnosić się hadis qudsi, w którym Allah mówi: Jeśli Mój sługa zbliży się do Mnie poprzez czyny nadobowiązkowe, to Ja go pokocham. Pamiętajmy także o tym, że jesteśmy namiestnikami Allaha na ziemi i ambasadorami Islamu, więc powinniśmy nawoływać innych ludzi do naszej religii i do Allaha. Pamiętajmy, że nie tylko nasi szejkowie czy imamowie, ale także my jesteśmy odpowiedzialni za da’wa dla innych ludzi. Pamiętajmy, że nie wystarczy robić da’wa słowem, ale także powinniśmy tak postępować, żeby nasze zachowanie i dobre uczynki mogły zachęcać innych do zainteresowania się Islamem (i in sha Allah, do przyjęcia go).

Chciałbym przytoczyć pewien werset z Sury Al-Kahf (Grota, w znaczeniu wg J. Bielawskiego), który mówi: „Będą mówić: Było ich trzech, a czwartym był ich pies. I będą mówili: było ich pięciu, a szóstym z nich był pies – starając się odgadnąć to, co skryte. I będą mówić: Było ich siedmiu, a ósmy wśród nich był pies.” Jeśli Allah pamięta nawet o psie ludzi, którzy czynili dobro (pomimo tego, że według większości uczonych jest to zwierzę nieczyste) i zadbał o to, żeby tego psa wymienić w Qur’anie, który będzie recytowany aż do Dnia Ostatecznego – to tym bardziej nie zapomni o tych spośród Swoich sług, którzy wykorzystali swoje życie, zdrowie i wolny czas na spełnianie dobrych uczynków.

Na koniec warto przypomnieć, co powiedział Prorok (PZN), a co lubił powtarzać Ali ibn Abu Talib: Dzisiaj są czyny bez rozliczenia, a jutro będzie rozliczenie bez czynów.

Autor: Abd ul-Karim