Treść Hadisu

عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ( ما نهيتكم عنه فاجتنبوه ، وما أمرتكم به فأتوا منه ما استطعتم ؛ فإنما أهلك الذين من قبلكم كثرة مسائلهم ، واختلافهم على أنبيائهم ) رواه البخاري ومسلم

Relacjonował Abu Huraira(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: To co zakazuję to oddalajcie, a to co nakazuję to róbcie to według swoich możliwości. Bo zginęli ludzie przed wami, dlatego, że za dużo pytali i nie zgadzali się z prorokami(AS). [Bukhari i Muslim]

Zakazane i Nakazane

Na samym początku warto zauważyć, że Prorok(SAAŁS) powiedział „to co zakazuję” i „to co nakazuję”. Wysłannik Allaha(SAAŁ) nie tylko wyjaśnił i pokazał nam jak wprowadzać w życie zasady Koranu, ale również wiele rzeczy zostało zakazanych lub nakazanych jedynie przez niego, bez bezpośredniego odnośnika w Koranie. Działo się tak, gdyż Prorok(SAAŁS) nauczał jedynie tego, co zostało mu przekazane od Allaha i jest to świetna odpowiedź dla osób, które uważają, że mogą odrzucić hadisy, gdyż chcą trzymać się jedynie Koranu.

{On nie mówi pod wpływem namiętności. To jest tylko objawienie, które mu zostało zesłane. Nauczył go Posiadający wielkie moce.}[Koran 53:3-5]

{To, co dał Bóg Swojemu Posłańcowi jako zdobycz od mieszkańców miast, to należy do Boga i do Jego Posłańca, do bliskich krewnych i do sierot, do biedaków i do podróżnego; tak żeby to nie przechodziło kolejno do bogatych spośród was. A to, co wam daje Posłaniec, to bierzcie; a czego wam zakazał, od tego się powstrzymajcie! I bójcie się Boga! Zaprawdę, Bóg jest straszny w karaniu!}[Koran 59:7]

Relacjonował Irbad ibn Sarija(RA): Prorok(SAAŁS) poprowadził modlitwę, następnie podniósł się i powiedział: Czy któremuś z was wydaje się, że Allah zakazał jedynie to, co możecie znaleźć w Koranie? Na Allaha nauczałem, nakazywałem i zakazywałem o tak wielu rzeczach jak wiele jest tych, które możecie znaleźć w Koranie lub nawet więcej. Allah zabronił wam wchodzić do domów ludzi Księgi bez ich pozwolenia, bić ich kobiet lub jeść ich owoce, jeśli dają to, co zostało im nakazane.[Abu Daud]

Wszystko to, co zostało zakazane powinniśmy porzucić i starać się oddalać od tego. Tak jak już wspomnieliśmy w komentarzu do poprzednich hadisów, prawdziwie wierzący unika nawet kwestii wątpliwych, gdyż mogą one prowadzić do tego, co zakazane.

Żadnym usprawiedliwieniem nie są tutaj pokusy, czy słabości. Jedynie w sytuacji zagrożenia życia dopuszczalne jest robienie tego, co zakazane. Przykładowo, jeśli przebywamy w miejscu gdzie nie ma innego jedzenia niż zakazane jedzenia to możemy je zjeść, jeśli grozi nam śmierć głodowa.

{Zakazane wam jest: padlina, krew i mięso świni; to, co zostało poświęcone na ofiarę w imię czegoś innego niż Boga; zwierzę zaduszone, zabite od uderzenia, zabite na skutek upadku, zabite na skutek pobodzenia i to, które pożerał dziki zwierz – chyba że zdołaliście je zabić według rytuału – i to, co zostało ofiarowane na kamieniach. I nie wolno wam się dzielić, wróżąc za pomocą strzał, bo to jest bezbożnością. Dzisiaj ci, którzy nie wierzą, są zrozpaczeni z powodu waszej religii. Nie obawiajcie się ich, lecz obawiajcie się Mnie! Dzisiaj udoskonaliłem dla was waszą religię i obdarzyłem was w pełni Moją dobrocią; wybrałem dla was islam jako religię. Kto jednak będzie zmuszony w czasie głodu, nie będąc skłonnym dobrowolnie do grzechu… – zaprawdę, Bóg jest przebaczający, litościwy!}[Koran 5:3]

Co zaś się tyczy tego, co nakazane to należy wiedzieć, że religia jest prosta i istnieje wiele ułatwień, które umożliwiają nam stopniowe dążenie do doskonałości(ihsan).

{Bóg nie chce sprawiać wam trudności, lecz chce was tylko oczyścić i chce w pełni obdarzyć was Swoją dobrocią. Być może, będziecie wdzięczni!}[Koran 5:6]

{Bóg chce dać wam ulgę, a nie chce dla was utrudnienia; chce, żebyście dopełnili tę liczbę i żebyście głosili wielkość Boga za to, że On poprowadził was drogą prostą. Być może, będziecie wdzięczni!}[Koran 2:185]

Relacjonował Ibn Masud(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: ‘Zrujnowani są ci, którzy upierają się przy trudnościach w sprawach religii.’ Powtórzył to trzy razy. [Muslim]

Relacjonował Abu Huraira(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Religia jest łatwa, a ktokolwiek czyni religię trudną, to go zmoże. Tak, więc podążajcie drogą środka(w aktach czci), jeśli nie możecie czegoś zrobić, róbcie coś podobnego i głoście dobre nowiny i szukajcie wspomożenia(u Allaha) rankiem i o zmierzchu, i przez część nocy.[Bukhari]

Powinniśmy wiedzieć, że istnieją stopnie nakazania i nie każdy akt czci praktykowany przez Proroka(SAAŁS) jest obowiązkowy. Wiele modlitw, jak np. qijjam al-lajl jest nadobowiązkowych i nie musimy codziennie ich wykonywać. Jeśli sprawiają nam one trudność to lepiej byśmy robili je krócej, ale bardziej regularnie.

Relacjonował Anas ibn Malik(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) wszedł do meczetu i zauważył sznur rozciągnięty między dwiema żerdziami. Spytał po co ten sznur i powiedziano mu: To sznur Zajnab(RA); kiedy podczas nadobowiązkowych modlitw czuje się zmęczona, chwyta go, by sobie pomóc. Prorok(SAAŁS) powiedział: Odwiążcie go. Powinniście modlić się tyle, ile możecie. Kiedy się zmęczycie, śpijcie.[Bukhari i Muslim]

Relacjonowała Aisza(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Jeśli poczujecie się senni podczas modlitwy, połóżcie się aż senność przejdzie. Ten, kto odmawia modlitwę będąc sennym, nie wie, czy szuka wspomożenia, czy sobie szkodzi. [Bukhari i Muslim]

Relacjonował Abu Dżuhajfa(RA): Prorok(SAAŁS) połączył więzami braterstwa Salmana(RA) i Abu(RA) Dardę. Salman(RA) złożył wizytę Abu Dardzie(RA) i zastał Umm Darda (jego żonę) ubraną w zniszczoną szatę, więc zapytał, dlaczego jest w takim stanie. Odpowiedziała: Twego brata, Abu Dardę(RA), nie interesuję zbytki tego świata. W międzyczasie przyszedł Abu Darda(RA) i przygotował posiłek dla Salmana(RA). Salman(RA) poprosił, aby zjadł z nim, ale Abu Darda(RA) odpowiedział, że pości. Salman(RA) powiedział: Nie będę jadł, dopóki i ty nie zjesz, więc Abu Darda(RA) zjadł (z nim). Z nastaniem nocy Abu Darda(RA) wstał (aby się pomodlić), ale Salman(RA) kazał mu spać, więc zasnął. Po jakimś czasie Abu Darda(RA) ponownie wstał, ale Salman(RA) polecił mu się położyć. Kiedy nadeszła ostatnia godzina nocy Salman(RA) wstał, obudził Abu Dardę(RA) i obaj odmówili modlitwę. Potem Salman(RA) powiedział: Masz obowiązki względem twojego Pana, względem twojego ciała i względem twojej rodziny, więc powinieneś wypełniać je wszystkie. Abu Darda(RA) poszedł do Proroka(SAAŁS) opowiedział całą sytuację. Prorok(SAAŁS) powiedział: Salman ma rację.[Bukhari]

Powinniśmy również być świadomi, że istnieją różnego rodzaju ulgi dotyczące obowiązkowych aktów czci, jak np. skracanie modlitw na podróży, możliwość odrobienia postu po Ramadanie, jeśli ktoś był chory lub podróżował, brak obowiązku modlitwy dla kobiet w czasie okresu menstruacyjnego itd.

{To jest miesiąc ramadan, w którym został zesłany Koran – droga prosta dla ludzi i jasne dowody drogi prostej, i rozróżnienie. Kogo z was zastanie ten miesiąc, to niech pości w tym czasie. A ten, kto jest chory lub w podróży, to przez pewną liczbę innych dni.}[Koran 2:185]

Osoby, które nie są w stanie odprawiać aktów czci poprawnie mogą robić tylko tyle ile są w stanie. Przykładowo oczywistym jest, że nikt nie będzie wymagał, by inwalida jeżdżący na wózku wstawał do modlitwy.

{Bóg nie nakłada na duszę niczego więcej nad jej możliwości.}[Koran 2:286]

Relacjonował Imran ibn Husajn(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Módlcie się na stojąco, a jeśli nie jesteście w stanie to na siedząco, a jeśli nie jesteście w stanie to leżąc na boku.[Bukhari]

Niewłaściwe Pytania

Religia Allaha jest doskonała i zostało nam przekazane wszystko to, co powinniśmy wiedzieć, dlatego było niemile widziane by towarzysze(RA) Proroków(AS) dopytywali się o nieistotne szczegóły, które jedynie uczyniłyby religie trudniejszą.

{Wyjaśnia wam Bóg, abyście nie błądzili. Bóg jest o każdej rzeczy wszechwiedzący!}[Koran 4:176]

{Dzisiaj udoskonaliłem dla was waszą religię i obdarzyłem was w pełni Moją dobrocią; wybrałem dla was islam jako religię.}[Koran 5:3]

{O wy, którzy wierzycie! Nie pytajcie o rzeczy, które by was zmartwiły, jeśliby wam zostały ujawnione. Ale jeśli zapytacie o nie, kiedy jest już zsyłany Koran, to one wam zostaną wyjaśnione. Bóg wam przebaczy, bo Bóg jest przebaczający, wspaniałomyślny!}[Koran 5:101]

Relacjonował Saad(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Największą krzywdą, jaką muzułmanin może wyrządzić drugiemu muzułmaninowi jest pytanie o coś, co nie było zakazane, ale stało się zabronione z powodu tego pytania.[Muslim]

Relacjonował Abu Huraira(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział wygłaszając kazanie(khutba): O ludzie, hadżdż jest obowiązkiem, jaki nałożył na was Allah, więc pielgrzymujcie. Wtedy wstał jakiś mężczyzna i spytał: Czy w każdym roku? Prorok(SAAŁS) nic nie odpowiedział na to pytanie, natomiast mężczyzna ten powtórzył je trzy razy. Wtedy Prorok(SAAŁS) powiedział: Gdybym powiedział tak, to stałoby się to obowiązkiem i nie byli byście w stanie jej wykonywać. Nie pytajcie mnie o rzeczy, o których wam nie powiedziałem, gdyż zostali zgubieni ludzie, którzy byli przed wami przez mnogość ich pytań i kłótnie z Prorokami(AS). To co ja zakazuję to oddalajcie, a to co nakazuje to róbcie to według swoich możliwości.[Muslim]

Przedstawiony powyżej hadis jest przykładem tego jak trudna mogła stać się religia przez niewłaściwe pytania. Gdyby odbycie pielgrzymki było obowiązkowe, co roku to mało, kto byłby w stanie sprostać temu nakazowi. Allah jest jednak Miłosierny i dał nam możliwość wykonania pielgrzymki, gdy będziemy mieli ku temu sposobność.

{Na ludziach ciąży obowiązek względem Boga – na tych, którzy mają ku temu środki – odprawienia pielgrzymki do tego Domu.}[Koran 3:97]

W Koranie znajdziemy historię pokazującą jak przez niewłaściwe pytania dzieci Izraela zmieniły prosty nakaz od Boga w prawie niemożliwy do wykonania.

{I kiedy powiedział Mojżesz do swego ludu: „Zaprawdę, Bóg nakazuje wam zabić krowę!” – oni powiedzieli: „Czy ty sobie z nas żartujesz?” On powiedział: „Uciekam się do Boga, by nie być między głupimi!” Oni powiedzieli: „Proś dla nas swego Pana, aby nam wyjaśnił, jaka ona ma być?” On powiedział: „Mówi Pan: To ma być krowa nie stara ani nie cielę, lecz coś pośredniego. Czyńcie więc, co wam zostało nakazane!” Oni powiedzieli: „Proś dla nas swego Pana, aby nam wyjaśnił, jaka ma być jej barwa?” On powiedział: „Pan mówi: Ta krowa ma być żółta w odcieniu jasnym, i cieszyć oczy patrzących.” Oni powiedzieli: „Proś dla nas swego Pana, aby nam wyjaśnił, jaka ona ma być? Przecież krowy, według nas, są do siebie podobne, i jeśli Bóg zechce, to znajdziemy się na drodze prostej.” On powiedział: „Pan mówi: To ma być krowa nie nosząca jarzma, która nie orze ziemi ani nie nawadnia pola, zdrowa i cała, nie posiadająca znamienia. „Oni powiedzieli: „Teraz przyniosłeś nam prawdę!” I zabili ją na ofiarę, ale omal tego nie zaniechali.}[Koran 2:67-71]

Mimo iż nie żyjemy w czasach Proroków(AS) dziś również nie powinniśmy zadawać niewłaściwych pytań, to znaczy nie zastanawiać się nad sprawami hipotetycznymi, a zająć się rozwiązywaniem rzeczywistych problemów.

Relacjonował Zubair ibn Arabi(RA): Pewien mężczyzna spytał Ibn Umara(RA) o dotykanie Czarnego Kamienia. Ibn Umar(RA) powiedział: Widziałem jak Wysłannik Allaha(SAAŁS) dotykał go i całował. Pytający powiedział: Ale co się stanie jeśli tłum ludzi nie dopuści mnie do niego? Zdenerwowany Ibn Umar(RA) odpowiedział: Zostań, więc w Jemenie(mężczyzna ten był z Jemenu). Widziałem jak Wysłannik Allaha(SAAŁS) dotykał go i całował.[Bukhari i Muslim]

Zdobywanie Wiedzy

Nie powinniśmy błędnie intepretować tego hadisu myśląc, że Prorok(SAAŁS) potępił ludzi poszukujących wiedzy. Nic bardziej mylnego! Zdobywanie wiedzy na temat religii jest naszym obowiązkiem i jest wiele wersetów z Koranu i hadisów, które są tego dowodem. Zabronione było jedynie dopytywanie się o szczegóły, o których nie powiedział Wysłannik Allaha(SAAŁS) i które utrudniłyby praktykowanie religii. Pytanie o to, co zostało objawione i czego nauczał Prorok(SAAŁS) jest czymś zupełnie innym.

{Panie mój, pomnóż moją wiedzę.} [Koran 20:114]

{A wśród ludzi i zwierząt, i trzód też są różne kolory. Przecież obawiają się Boga jedynie ludzie mądrzy spośród Jego sług. Zaprawdę, Bóg jest Potężny, Przebaczający!}[Koran 35:28]

{Lecz nikt ich nie zrozumie, poza tymi którzy posiadają wiedzę.}[Koran 29:43]

{I powiedzą oni: Gdybyśmy posłuchali bądź użyli naszego rozumu, nie znaleźlibyśmy się pośród mieszkańców palącego Ognia.}[Koran 67:10]

{Czy ci którzy wiedzą równi są tym, którzy nie wiedzą?} [Koran 39:9]

Relacjonował Abdullah ibn Masud(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Nie pragnijcie być tacy jak inni, za wyjątkiem dwóch: człowieka, którego Allah obdarzył majątkiem i który wydaje z niego sprawiedliwie i człowieka, którego Allah obdarzył mądrością i który postępuje zgodnie z nią i naucza jej innych.[Bukhari]

Relacjonował Muałija(RA), którzy podczas kazania(khtuba) powiedział: Słyszałem jak Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Jeśli Allah chce dla kogoś dobrze, sprawia, że pojmuje on religii. Ja jestem jedynie przekazicielem, zaś dary pochodzą od Allaha. Ta społeczność pozostanie posłuszna nakazom Allaha i nie zaszkodzi jej nikt, kto się jej sprzeciwi, aż do czasu kiedy wypełni się Nakaz Allaha (Dzień Sądu Ostatecznego)[Bukhari]

Relacjonował Abu Huraira(RA): Wysłannik Allaha(SAAŁS) powiedział: Ktokolwiek będzie kroczył drogą poszukując wiedzy, Allah ułatwi mu drogę do Raju.[Muslim]

Autor: binJellul